Tussen keukentafel en controlekamer

Charles Mann schetst in zijn boek ‘De tovenaar en de profeet’ prachtig het dilemma van de moderne landbouw: moeten we al onze kaarten zetten op technologische vernieuwing, zoals de ‘tovenaars’ bepleiten, of moeten we ons grondgebruik veel meer afstemmen op de draagkracht van de aarde, zoals de ‘profeten’ voorstaan?

Wij zijn op zoek naar een tussenweg. De belofte van ons ‘Twents Precisielandgoed’ is dat nieuwe technieken voor remote-sensing, data-analyse en gps-besturing kunnen helpen om dit eeuwenoude landschap duurzaam te beheren. Met de landbouw als drijvende kracht.

Het moet gezegd: we wisten van tevoren niet helemaal zeker of we deze belofte waar konden maken. Want hoe meet je eigenlijk de bijdrage van precisielandbouw aan een duurzaam landschap? Dat is de eerste vraag die we moeten beantwoorden.

Met boerenverstandOp bezoek bij het pachtbedrijf van Maatschap Ormel in Bruinehaar zagen we hoeveel techniek er komt kijken bij moderne landbouw. Op dit bedrijf met zowel veeteelt als akkerbouw wordt al jaren gewerkt met gps-bestuurde oogstmachines, geautomatiseerd voederen en beregening op maat. Het hart van het bedrijf is niet de keukentafel, maar een technische controlekamer vol computers en grafieken aan de muur. Toch kan het bedrijf niet zonder het aloude boerenverstand. Net als vroeger wordt de mest uit de melkveestal uitgereden op het akkerland en worden gewassen in rotatie geteeld om de bodemvruchtbaarheid te vergroten. Zo wordt de teelt van lelies afgewisseld met afrikaantjes: die verdrijven schadelijke aaltjes en zijn bovendien gunstig voor de bijen. Dit alles niet zozeer voor het milieu, maar vooral voor het economisch rendement en de continuïteit van het bedrijf.

Wij willen die milieuprestatie meetbaar maken, zodat je vervolgens de bedrijfsvoering van het bedrijf en van het landgoed als geheel daarop kunt optimaliseren. Wij hebben een aantal milieuparameters geselecteerd (CO2, stikstof, fosfaat en water) en werken aan een model waarmee de output van de gekozen teelten bepaald kan worden, op verschillende schaalniveaus. Onze GIS-expert Joost Iwema heeft een ingenieuze manier gevonden om uiteenlopende data- en GIS-bestanden aan elkaar te koppelen en heeft al proefberekeningen voor CO2 kunnen uitvoeren. De eerste uitkomsten zijn veelbelovend! We zijn ervan overtuigd dat dit een werkbare en breed toepasbare ‘tool’ kan worden. Hoe we deze tool ook daadwerkelijk in kunnen zetten voor de ontwikkeling van het landgoed is de volgende uitdaging. Wordt dus vervolgd…